Czym jest udar słoneczny?
Przed nami fala upałów, a to dopiero początek… Prawidłowym jest więc przekazać Wam kilka porad dotyczących profilaktyki, objawów i przebiergu udaru słonecznego.
Prawie wszyscy lubimy lato i słoneczną pogodę. Z utęsknieniem czekamy na pierwsze, ciepłe promienie słoneczne po długich jesienno-zimowych miesiącach. Jednakże słońce nie zawsze musi być dobre dla naszego organizmu, zwłaszcza jeżeli narazimy się na zbyt długą i dużą ekspozycję na promienie słoneczne. Udar słoneczny to nie jednostka chorobowa sama w sobie, a zespół objawów, które rozwijają się po przegrzaniu organizmu wskutek nadmiernej ekspozycji na światło słoneczne.
Objawy udaru słonecznego są bardzo różne i mogą mieć nasilenie od łagodnego po bardzo ciężkie, wymagające hospitalizacji. Skutki udaru słonecznego są najbardziej niebezpieczne u dzieci i osób starszych. W związku z tym, wiedza, jakie są objawy udaru słonecznego, po jakim czasie występują objawy udaru słonecznego i jak powinna wyglądać pierwsza pomoc, jest niezwykle istotna.
Czym jest udar?
Organizm człowieka narażony jest na działanie czynników zewnętrznych, między innymi na zmiany temperatury otoczenia. Istnieją mechanizmy, które pozwalają mu reagować w odpowiedni sposób, jeżeli temperatura otoczenia jest niższa lub wyższa od temperatury ciała. W podwzgórzu będącym częścią mózgowia zlokalizowany jest ośrodek termoregulacji. Jest to nagromadzenie specyficznych, termoczułych neuronów. Za pomocą drogi neuronalnej do komórek tych przekazywane są informacje z termoreceptorów skóry. Po przetworzeniu danych wysyłają one informację do termoefektorów, które odpowiadają za kumulację bądź rozpraszanie ciepła.
Brzmi to bardzo naukowa, w uproszczeniu możemy powiedzieć, że jeśli jest nam zimno, bo temperatura otoczenia spada, organizm uruchamia wówczas mechanizmy, które umożliwiają kumulację ciepła i odwrotnie – jeśli temperatura otoczenia rośnie organizm, stara się uwalniać ciepło na zewnątrz. Podczas nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne, zwłaszcza dotyczącej głowy i karku, dochodzi do zaburzeń funkcjonowania ośrodka termoregulacji. Mimo wysokiej temperatury otoczenia, organizm nie rozprasza ciepła, a kumuluje je wewnątrz. To prowadzi do odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych. Skutkiem jest również przekrwienie, obrzęk opon mózgowo-rdzeniowych i samej tkanki mózgowej.
Kiedy jesteśmy narażeni na udar słoneczny?
Co prawda, oznaki udaru słonecznego zwykle wiążą się z nadmierną ekspozycją na promieniowanie słoneczne, istnieją jednak również inne sytuacje odpowiedzialne za taki stan. Wystąpieniu udaru słonecznego sprzyja gorący klimat i upał, któremu towarzyszy duże nasłonecznienie. Dolegliwości mogą być również związane z przebywaniem w gorących pomieszczeniach o dużej wilgotności lub podczas wysiłku fizycznego w trakcie znacznie podwyższonej temperatury otoczenia.
Do wystąpienia udaru słonecznego przyczyniają się także zaburzenia ośrodka termoregulacji związane z wiekiem. U dzieci układ ten nie jest jeszcze w pełni wykształcony, w związku z czym przy udarze słonecznym u dzieci objawy pojawiają się szybciej i mogą być bardziej nasilone.